Lingva Kritiko

Studoj kaj notoj pri la Internacia Lingvo • Esperantologio Interreta

Kategorio: Vortprovizo Paĝo 1 el 4

Survoje al sekse neŭtralaj kaj egalecaj esprimoj: Komparo inter la J-sistemo kaj parentismo

Markos Kramer, Kirilo Brosch, Luko Cerante, Robin van der Vliet

Enkonduko

Pro ŝanĝoj en la sociaj ideoj pri sekso, pli kaj pli da personoj sentas la bezonon paroli pri homoj sen indiki ilian sekson.1 Estas du ĉefaj kialoj por tio: Unuflanke la sekso de persono ne plu havas tiel gravan socian rolon kiel en antaŭaj tempoj, kaj sekve iĝas pli kaj pli nature por homoj paroli pri aliaj homoj sen mencii ilian sekson, same kiel oni ekzemple povas paroli pri aliaj homoj sen mencii ilian aĝon aŭ naciecon. Aldone, kreskis la konscio pri tio, ke sekso ne nepre estas duuma kategorio, ĉar ekzistas neduumuloj, do homoj, kiuj laŭ sia identeco, socia rolo kaj/aŭ korpaj ecoj estas nek nur-virseksaj nek nur-inaj.

Ĉi tiu komunika bezono esprimi sin en sekse neŭtrala maniero ekzistas en diversaj lingvaj komunumoj, tiel ke en diversaj lingvoj ĝi kondukas al novaj esprimmanieroj. Ankaŭ inter esperantistoj ekzistas ĉi tiu komunika bezono, do ankaŭ en Esperanto aperas novaj sekse neŭtralaj esprimmanieroj.

Legi plu

Skalo de akceptiteco de mal-mal-vortoj

En Esperanto estas foje uzataj tiel nomataj mal-mal-vortoj, do vortoj, kiuj estis enkondukitaj por esti uzataj anstataŭ pli tradiciaj vortoj formitaj per mal-. Plejparte temas pri adjektivoj, ekzemple trista anstataŭ malgaja/malĝoja kaj olda anstataŭ maljuna. Sekve de pria konversacio kun mia Akademia kolego Bertilo Wennergren, mi lastatempe pripensis teorian kadron por klarigi la efektivan uzadon de tiaj mal-mal-vortoj en Esperanto. Temas pri la ideo, ke ekzistas ia kontinuo aŭ skalo de akceptiteco de mal-mal-vortoj. Por koncize ekzempligi la ideon, jen kelkaj rimarkindaj ekzemploj de mal-mal-vortoj, de la plej akceptita ĝis la malplej akceptita:

stulta – pigra – trista – olda – kurta – mava – dificila

Legi plu

La kazo de kazo

En 2014 la Akademio de Esperanto intense studis kaj pridiskutis la signifokampojn de la vortoj kazo kaj okazo. Ja multaj Esperantistoj havas dubojn pri tio, kio estas la senco-distingo inter la du vortoj, kaj ĉu entute estas rekomendinde uzi la vorton kazo en negramatika senco. La Akademio elverkis rekomendon pri la temo, kiun subtenis klara plimulto de la aktivaj Akademianoj, sed kiu ne atingis la du-trionan plimulton de ĉiuj Akademianoj, kiu estus bezonata por ĝia oficialigo. Ĉar la proponita rekomendo tamen povus esti interesa por ne-Akademianoj kaj estas bona bazo por estontaj diskutoj pri ĉi tiu lingva demando, mi ĉi-artikole klarigas ĝin kaj la motivojn por ĝi. Samtempe la artikolo estas reago al la artikolo Okazo kaj kazo de Akademiano Sergio Pokrovskij.

Legi plu

Seksa egaligo en la lingvo – laŭfundamente

Mi verkis ĉi tiun artikoleton instigite de la daŭraj debatoj1 pri la lingva (ne)esprimo de sekso kaj seksa identeco2 en Esperanto, kaj precipe de la artikolo aperinta antaŭ nelonge en Lingva Kritiko fare de Marcos Cramer (vd. Cramer 2014). Fakte mi volis unue nur reagi al kelkaj tre problemaj tezoj de ĉi-lasta kontribuo, sed la komento iĝis iom tro longa.

Ĉi-artikole mi volas diskuti ne, kio estus la optimuma esprimo (aŭ unu el kelkaj eblaj) por sekso en planlingvo, sed kion oni laŭ la Fundamento3 rajtas konkrete ŝanĝi en Esperanto por solvi kelkajn el la perceptataj problemoj – kaj kion oni ne rajtas. La celo de mia kontribuo do ne estas instigi iun al ŝanĝo de la lingvouzo, sed montri, kiel oni, decidinte ke ŝanĝo necesas, povus procedi, samtempe ne rompante tiun parton de la lingva normaro, kiun protektas la Fundamento kontraŭ ŝanĝoj.

Legi plu

Nombrosistemo por Esperanto

Ĉi tio estas matematike senbrida analizo pri la nombronomoj de Esperanto kaj pri la eblaj manieroj koherigi ilin. Min interesas logikaj aspektoj, kaj mi ne ĝenis min senhezite enkondukante volapukaĵojn por pli facile esprimi la ideojn.

Legi plu

Paĝo 1 el 4

Funkciigita de WordPress & Etoso de Anders Norén