Studaĵo de Sergio Pokrovskij
Kategorio: Fonologio Paĝo 1 el 2
Vi povas aliri skemisman resumon de la artikolo tie ĉi.
Ĉu la du manieroj por formi gentobazajn landonomojn konsistigas problemon?
Laŭ multaj komencantoj ne, ĉar ili neniam aŭdis pri sufikso -uj’ por landonomoj. Nek por esperantistoj, kiuj opinias, ke Esperanto estas matura lingvo, kies gramatiko, sintaksaj reguloj kaj komuna vortotrezoro jam estas kristaliĝintaj, sed kiuj neniam serioze studis la fundamentojn de la lingvo.
Alie por esperantistoj, kiuj sekvas la Deklaracion pri Esperantismo kaj komprenas la signifon de la Fundamento (1905). Ili demandas sin, ĉu la atendo de la Akademio de Esperanto en 1974, laŭ kiu ĝi lasas al la ĝenerala uzado libere decidi pri la venko de la pli oportuna formo iam estos realigita. Ŝajne la lastajn jarojn la lojaleco al la Fundamento por ankaŭ nur uzi fundamentajn afiksojn1 plivastiĝis, aperis la libreto Rusoj loĝas en Rusujo (Anna Löwenstein, 2007) en kiu ŝi ankaŭ republikigis la artikolaron de Montagu Butler el The British Esperantist, 1947-1949, kiu koncize prezentas la kazon.
La studaĵo temas pri la fonetika kaj fonologia valoroj de la parolsonoj signataj per la literoj j kaj ŭ en Esperanto.
En la Plena Ilustrita Vortaro de 2006 (PIV2005) oni trovas la kapvorton “siĥ/o, sik/o” kun la difino “Membro de hinda komunumo, fondita en Panĝabo ĉ 1500 kiel monoteisma sekto”.
En PIV2002 la kapvorto estis “Siĥ/o” – majuskle kaj sen la formo “[Ss]ik/o”. Se mia memoro ne trompas min, en la origina eldono de PIV el 1970 estis “Sik/o”, sed en posta eldono oni aldonis erarotabelon, kiu “korektis” tion al “Siĥ/o”.
La aŭtoroj de PIV do grave ŝanceliĝis pri la dua konsonanto de tiu vorto. Jen aperis “siko”, jen “siĥo”, kaj jen ambaŭ. (La usklodemandon mi nun lasos flanken.) Kio do estas ĝusta? Ĉu estus Ĥ aŭ K en tiu vorto?
1. Enkonduko
Estas paradokse esei pri silabo, se konsideri, ke en Esperanto tiu ĉi nocio apenaŭ estas utila. La nuntempe plej populara gramatiko, t.e. Plena Manlibro de Esperanta Gramatiko [Wennergren 2005], ĝin zorge evitas, kaj la verkoj, kiuj penas ĝin difini, faras tion en maniero tre surpriza, por ne diri tute fuŝa. Kiel konsolo ni rimarku, ke ankaŭ en ne-Esperanta lingvoscienco la fakuloj neniam vere interkonsentis pri la naturo de la objekto silabo, kaj emas pri ĝi teoriumi diverscele, ne tro zorgante pri eventuala aplikado de sia teorio al konkretaj problemoj.