Lingva Kritiko

Se vi estas registriĝinta uzanto, kaj se vi havas la statuson “Aŭtoro”, vi rajtas verki artikolojn en Lingva Kritiko. Post ensalutado, vi alvenas al via “Panelo”. Tie elektu “Skribi novan artikolon”. Alternative vi povas en la supra menuo elekti “Verkado” kaj poste “Artikolo”.

En la interfaco por verki artikolon vi trovas kampon por enskribi la titolon de la artikolo (vi povas ĝin poste ĉiam ajn ŝanĝi), kaj alian kampon por skribi la tekston de la artikolo. Sube aperas ebloj enkategoriigi artikolon, kaj aldoni al ĝi etikedojn (ŝlosilvortojn).

La ĉi-postaj klarigoj estas sufiĉe ampleksaj, sed kredeble vi bezonos nur malgrandan parton lerni. Skribi kiom eble simple kaj rekte, kaj ne multe zorgu pri la aspekto. Eble tralegu rapide la tuton de tiuj ĉi klarigoj, kaj poste lernu nur tiujn partojn, kiujn vi vere bezonas.

Enhavo

• Simpla aŭ riĉa redaktilo
• Unua provo
• Malnetoj
• Publikigi kaj elekti kategoriojn
• Simpla artikolo
• Intencaj linirompoj
• Supersignaj literoj, specialsignoj
• Subtitoloj
• “Legi plu”
• Listoj
• Listo en listo
• Ligiloj
• Emfazo
• Citaĵoj kaj referencoj
• Bildoj
• Postkorektoj
• Tabeloj

Simpla aŭ riĉa redaktilo

En la dekstra menuero “Profilo” oni povas elekti, ĉu uzi grafikan redaktilon. Mi rekomendas ne uzi tiun grafikan redaktilon. Ĝi estas komforta kaj helpas pri la formatado de la teksto (kaŝante la specialkodaĵojn), sed ĝi iafoje faras strangaĵojn, kaj povas eĉ rekte detrui gravajn partojn de artikolo en ekstremaj okazoj. Mi priskribos ĉi-poste, kiel redakti per la simpla redaktilo.

La simpla redaktilo havas kelkajn butonojn, kiuj povas helpi al vi enmeti specialajn kodaĵojn, sed ĉi-poste mi preskaŭ ĉion klarigos sen referenco al tiuj butonoj.

Unua provo

Provu unue enskribi iom da teksto pri io ajn. Poste alklaku la butonon “Konservi” apud la tekstokampo. Post konservado vi povas elekti “Antaŭrigardi ĉi tiun artikolon”. Tiam malfermiĝas en aparta fenestro (aŭ sub aparta langeto) antaŭprezenton de via artikoleto. Ĝi montras ekzakte, kiel la artikolo poste prezentiĝos al la legantoj. Sed temas nur pri antaŭprezento. La artikolo ankoraŭ ne estas publikigita. Vi povas poluri kaj ŝanĝi vian artikolon kiom ajn vi volas, kaj je bezono alklaki “Konservi” (la programo ĉiuokaze aŭtomate konservas la tekston de tempo al tempo).

Malnetoj

Vi ne bezonas nepre fini vian artikolon tuj. Vi povas lasi ĝin en nepublikigita stato, kaj iam poste reveni al ĝi. Tiajn malnetajn (nepublikigitajn) artikolojn, vi povas retrovi en la “Panelo”, kie aperas sub “Nun” resumo de ĉiuj viaj artikoloj kaj malnetoj. Vi ankaŭ povas iri al “Administrado”, kie listiĝas ĉiuj artikoloj publikigitaj, malnetaj kaj privataj. Trovinte pluverkotan malneton, alklaku ĝian titolon kaj ekredaktu.

Publikigi kaj elekti kategoriojn

Kiam vi estas kontenta pri la stato de artikolo, kaj volas ĝin finfine publikigi, tiam vi alklaku “Publikigi”). Antaŭ ol fari tion, vi tamen indiku, al kiu kategorio aŭ kiuj kategorioj apartenu via artikolo. Tion vi povas fari sube sub la titolo “Kategorioj”. Eventuale vi bezonas malfermi tiun parton per alklako je la apuda sageto. Elektu en la listo kategorion aŭ kategoriojn. Se mankas bezonata kategorio, sciigu la administranton (Bertilon) per retpoŝto (“bertilow” ĉe “gmail.com”), kaj li aldonos novajn kategoriojn laŭ via peto.

Simpla artikolo

Estas tre facile fari simplan artikolon, kiu konsistas el vico da alineoj. Inter la alineoj simple lasu malplenan linion. Cetere ne metu linirompojn. Jene:

Intencaj linirompoj

Se vi iafoje nepre volas, ke linio finiĝu en certa loko ene de alineo, tiam vi ja metu linirompon (per la enigoklavo), ekz. jene:

Tia eksplicita linirompado estas taŭga ekzemple post ĉiu linio de poemo aŭ kanto.

Supersignaj literoj, specialsignoj

Se vi povas rekte tajpi la Esperantajn supersignajn literojn, vi faru tion. Ili uziĝas senprobleme. Se vi tion ne povas, vi anstataŭe provu tajpi ikso-surogatojn (“cx”, “gx”, “hx”, “jx”, “sx”, “ux”). Se via TTT-legilo estas sufiĉe moderna, la iksoj aŭtomate tuj transformiĝas en verajn supersignojn, dum vi tajpas. Se iafoje vi volas, ke tia ikso ne ĉapeliĝu, tiam vi altajpu plian ikson. Tiam la ĉapelo denove iksiĝas. Vi ankaŭ povas malŝalti la aŭtomatan ĉapeladon per tiucela ŝaltilo super la tajpokampo. (Se vi uzas la riĉan redaktilon, tiu aŭtomata ĉapeligado de iksoj tamen ne funkcias.)

Se por vi funkcias nek rekta tajpado, nek la aŭtomata ĉapeligado de iksoj, tiam vi povas tajpi numerajn signoreferencojn, ekz. ĉ por “ĉ”. Plenan liston de tiuj signoreferencoj vi povas trovi en miaj paĝoj pri signokodoj. Sed en tia okazo mi konsilas al vi anstataŭe ekuzi alian TTT-legilon. Fajrovulpo (Firefox) estas bona elekto.

Signoreferencojn (numerajn aŭ simbolajn) vi povas uzi por ĉiuj ajn signoj, kiujn vi ne povas rekte tajpi, ekz. por fonetikaj simboloj. Jen klarigoj pri tiu temo. Kelkajn signonumerojn vi eble trovos en miaj paĝoj pri signokodoj. Cetere povas helpi la Angla-lingva Zvon Character Search. (En tiaj okazoj tute ne zorgu pri tiparoj k.s. Simple metu la ĝustajn kodaĵojn por la koncernaj signoj, kaj fidu, ke la legantoj havas la bezonatajn tiparojn. Tio nuntempe funkcias tute bone.)

Specialaj estas la signoj “&” kaj “<”. Ili uziĝas kiel gravaj partoj de XHTML-aj kodaĵoj. Se vi volas tiujn signoj uzi simple kiel ordinarajn signojn, vi devas ilin tajpi per specialkodoj:

• Por “&” vi uzu &
• Por “<” vi uzu <

Jen ekzemploj:

Tio prezentiĝas jene al la legantoj:

Subtitoloj

Se artikolo estas iom kompleksa, oni ofte volas ĝin strukturi per subtitoloj. Por tiu celo vi uzu titolmarkojn. Ili aspektas jene:

Rimarku, ke la finmarkoj havas aldonan suprenstrekon: /. Tiel funkcias preskaŭ ĉiuj tiaj kodoj.

Vi havas je dispono kvar subtitolajn nivelojn: <h3>, <h4>, <h5> kaj <h6>, sed uzu, se eble, nur la du aŭ tri unuajn. Rimarku, ke vi komencu la subtitolojn per <h3>. La titoloj <h1> kaj <h2> estas uzataj respektive por la paĝa ĉeftitolo “Lingva Kritiko” kaj la ĉeftitolo de ĉiu artikolo. Ne zorgu pri la aspekta grandeco de la titoloj. Uzu ilin nur laŭ la logika strukturo de la artikolo. <h3> estu subtitolo. <h4> estu subsubtitolo, k.t.p.

“Legi plu”

Se artikolo estas pli ol nura noticeto, oni ĉiam apartigu unu aŭ du komencajn alineojn kiel enkondukon, kiu aperu sur la komenca paĝo de Lingva Kritiko. Post tiuj du alineoj oni metu la jenan specialkodaĵon:

Tie WordPress aŭtomate enmetas la tekston “Legi plu” kun ligilo al la plena artikolo. Jen ekzemplo:

La kodaĵon <!--more--> vi povas enmeti ankaŭ pere de la butono Plu... super la tekstokampo.

Listoj

Ofte utilas prezenti informojn en listo. Vi povas uzi tri specojn de listoj: ordinara listo, numerita listo kaj difinolisto. Jen ekzemploj de ĉiuj tri:

Kiel vi vidas, ordinara listo uzas la markon <ul> (= “unordered list” = neordigita listo), dum numerita listo uzas <ol> (= “ordered list” = ordigita listo). En ambaŭ listospecoj la unuopaj listeroj ricevas <li>-markojn. Difinolisto estas iom pli komplikita. La tuto havas <dl> kaj </dl>; ĉiu difinataĵo estu “dt”-elemento, kaj ĉiu difino estu “dd”-elemento. Oni povas havi plurajn difinojn de unu difinataĵo (kaj, se oni volas, ankaŭ plurajn difinataĵojn, kiujn sekvas unu aŭ pluraj komunaj difinoj).

Por la legantoj tiuj listoj prezentiĝas pli-malpli jene:

Listo en listo

Ankaŭ eblas fari kompleksajn listojn kun sublistoj. Tio tamen estas iom malfacila, ĉar necesas ĝuste kombini la diversajn elementojn. Jen ekzemplo, kiun vi provu imiti laŭbezone. Sed se vi volas, vi simple transsaltu tiun ĉi parton de la klarigoj. Poste sekvos pli utilaj kaj pli facilaj aferoj:

Rimarku, kie situas la finmarko </li> de la dua ero de la ĉefa listo.

Tio prezentiĝas al la legantoj proksimume jene:

Ligiloj

Tre utilas uzi ligilojn al aliaj paĝoj (en Lingva Kritiko aŭ en aliaj TTT-ejoj). Jen kiel oni skribas ligilojn:

La teksto, kiu servi kiel ligilo, do estu “a”-elemento kun komenca <a> kaj fina </a>, kaj en la komenda “a”-marko estu aldonita href="adreso-de-la-paĝo".

Tio prezentiĝas jene:

Uzu ĉiam sencohavan ligilotekston, kiu klare diras, pri kio temas. “Alklaku ĉi tie” aŭ “ĉi tie” aŭ “jen” estas tre malbonaj elektoj.

Emfazo

Gravajn vortojn oni povas emfazi per “em”-elemento (por normala emfazo, plej ofte prezentata kursive) aŭ per “strong”-elemento (por forta emfazo, plej ofte prezentata per grasa teksto. Jen:

Tio prezentiĝas jene:

Citaĵoj kaj referencoj

Mallongajn citaĵojn ene de kuranta teksto oni simple indiku per citiloj, sed longan citaĵon oni plej bone metu kiel apartan alineon aŭ apartajn alineojn. Oni faru el tia tuto “blockquote”-elementon (por “bloka citaĵo”):

Tio prezentiĝas jene:

Por referenco al verko oni uzu “cite”-elementon:

Tio prezentiĝas jene:

Bildoj

Ĝenerale ni ne bezonas multe da bildoj en la artikoloj en Lingva Kritiko, sed tamen iafoje povas esti bona kialo aldoni bildon. Tio estas sufiĉe facila.

Super la tekstokampo estas apartaj iloj por alŝutado de bildoj (aŭ de alispecaj dosieroj). Tie vi povas elekti dosieron en via komputilo, kaj ĝin alŝuti, kaj enmeti en la artikolon. Tiam kreiĝas bilda kodo en la redaktilo, ekz. jene:

La teksto de la atributo “alt” estu io sencohava. Tiu teksto servu kiel anstataŭaĵo de la bildo, se ial la bildo ne povas esti montrata (eble ĉar la leganto malŝaltis uzadon de bildoj). Ĝi do kiom eble servu la saman taskon kiel la bildo. Se la bildo estas pure ornama aŭ ne tre grava, tiam vi skribu alt="".

Kiam vi enmetas bildon, vi povas aŭ rekte enmeti la originalan bildon, aŭ enmeti bildeton kun ligilo al la plengranda, ekzemple jene:

Tio signifas, ke en la artikolo mem aperas la bildeto (ĉar ĝi menciiĝas en la “src”-atributo de la “img”-elemento). Sed tiu bildeto servas kiel ligilo al la plengranda bildo, kiu menciiĝas en la “href”-atributo de la ĉirkaŭanta ligilo-kodo. Do, se la leganto alklakas la bildeton, li ricevos la plengrandan bildon.

Mi petas, ke vi ne uzu tro da bildoj, kaj mi petas, ke la uzataj bildoj estu ne tro grandaj.

Averto: En la nova versio 2.5 de WordPress la maniero alŝuti kaj enmeti bildojn draste ŝanĝiĝis. Krome la novaĵoj iafoje ne ŝajnas funkcias tute ĝuste. Nun ne eblas tre detale priskribi, kiel administri bildojn, ĉar la tuto estas ankoraŭ iom malklara. Ja eblas alŝuti kaj enmeti bildojn, sed tio postulas iom da pacienco kaj eltrovemo. Espereble baldaŭ aperos korektita versio de la bildalŝutilo.

Postkorektoj

Publikigitajn artikolojn la aŭtoro povas poste korekti aŭ kompletigi. Estas tre rekomendinde ne fari tion silente (krom bagatelaj korektoj de tajperaroj k.s.). Prefere oni klare indiku al la legantoj, kion oni ŝanĝis.

Unu metodo estas aldoni alineojn (ekz. en la fino), kaj tie klare skribi “Posta aldonaĵo” aŭ simile.

Alia eblo estas la elementoj “ins” kaj “del”. “ins” (= “inserted text” = enmetita teksto) indikas tekston poste aldonitan al dokumento. “del” (= “deleted text” = forigita teksto) indikas, ke la teksto estas forigita (ĝi tamen plu videblas, sed prezentiĝas ordinare kun trastreko). Jen ekzemplo:

Tio prezentiĝas jene:

La malĝusta jaro estas poste forigita, kaj la ĝusta jarindiko estas enmetita kiel korekto.

Tabeloj

Artikoloj ĉe Lingva Kritiko prefere havu sufiĉe simplan strukturon kaj prezenton, sed iafoje oni devas tamen montri datumojn en tabeloj. Jen ekzemplo de simpla tabelo:

Tio prezentiĝas jene:

Se vi volas lerni detale, kiel krei tiajn tabelojn, vi legu mian kurson pri XHTML.

Tia tabelo iafoje riskas fariĝi tre larĝa, kaj tiam povas okazi, ke ĝia dekstra parto kaŝiĝas. Por malhelpi tion aldonu <div>-markon antaŭe kaj </div>-markon poste:

Tio prezentiĝas jene:

Almenaŭ en bonaj modernaj TTT-legiloj tiu larĝa tabelo estas prezentata kun horizontala rulumilo, por ke oni povu legi la tuton. (Atentu, ke tiu artifiko ne funkcias ĝenerale en XHTML, sed nur ĉe Lingva Kritiko.)