Jam de la frua tempo de la Esperanto-historio batalas inter si du skoloj de vortfarado: La skemisma/simplisma skolo kiu favoras la vortfaradon el internaj elementoj, kaj la tiel nomata “naturalisma” skolo, kiu favoras enkonduki novajn radikojn surbaze de alilingvaj vortoj/radikoj. En ĉi tiu eseo mi kritike analizas la nunan staton de la diskuto, precipe per analizo de la argumentoj en la libro “La bona lingvo” de Claude PIRON kaj en la eseo “La mava lingvo” de Jorge CAMACHO.
Kategorio: Fundamento Paĝo 3 el 4
La 3an de Februaro 2008 Renato Corsetti faris prelegon nomatan La problemo pri -ata/-ita. La loko de tiu prelego estas iom nekutima por Esperantologiaj prezentoj. Ĝi okazis en la Dua Vivo. Tio estas virtuala tridimensia mondo alirebla tra la Interreto per speciala programo. En la Dua Vivo ekzistas interalie virtuala Esperantujo, kie jam okazis Duaviva Universala Kongreso de Esperanto.
Mi mem ankoraŭ ne sukcesis sperti tiun ciferecan mondon, ĉar ial la bezonata programo ne bone ruliĝas en mia Linuksa tekokomputilo, sed mi tamen povis aŭskulti du tieajn prelegojn de Renato Corsetti pere de filmoj, kiujn oni poste publikigis:
Mi gratulas d-ron Corsetti pro tiu pionira agado en nova mondo.
Tiu ĉi artikolo estas instigita de la dua prelego de Corsetti: La problemo pri -ata/-ita. Pro tio, ke mi trovis en ĝi plurajn gravajn misojn, mi decidis verki kontraŭprelegon pri la sama temo. Mi komencos ĝin per mia propra prezento de la tuta disputo pri pasivo en Esperanto, kaj finos ĝin per kritiko de la prelego de Corsetti.
Eble iuj opinias, ke la malnova temo -ata/-ita ne estas denove traktinda, ĉar oni jam skribis pri ĝi pli ol sufiĉe. Efektive estas multo prava en tio, sed aliflanke pluraj el la plej gravaj verkoj pri la temo estas ne plu facile troveblaj, kaj laŭ mia impreso multaj novaj Esperantistoj ne estas bone informitaj pri la afero. Ĝuste tial prelegis pri la temo Corsetti, kaj pro tiu sama kialo mi verkis ĉi tiun artikolon.
Kvankam ni ne rimarkas ĝin la tero vere daŭre moviĝas, kiel Galileo prave rimarkigis. Tiel ankaŭ lingvo nerimarkite moviĝadas malgraŭ la netuŝeblo de ĝia fundamento. Mi deziras atentigi pri kelkaj el tiuj fenomenoj.
Ĵus aperis la Naŭa Oficiala Aldono al la Universala Vortaro, en kiu la Akademio de Esperanto oficialigis ankoraŭ 209 radikojn, aldone al la jam antaŭe oficialaj 1977 lingvoelementoj, kaj aldone al la 2769 Fundamentaj morfemoj de Esperanto. La tuta sumo de oficialaj kaj Fundamentaj elementoj do nun sumiĝas al 4955. (Tiajn statistikaĵojn oni povas trovi en la klarigoj de la Akademia Vortaro.)
Kunlige kun tiu okazaĵo mi iafoje aŭdas dubojn pri la indeco de oficialigado de radikoj. Ĉu tio entute havas sencon (plu)?
En tiu ĉi artikolo mi prezentas diversajn malklaraĵojn pri radikoj, vortoj kaj kunmetaĵoj en la Fundamento de Esperanto kune kun mia opinio, kiel ilin interpreti kaj trakti, precipe en vortaroj. En pluraj lokoj mi prezentas interpreton, kiun la Akademio de Esperanto jam alprenis kiel oficialan starpunkton.