Ĉu jes aŭ ne?

La negaj demandoj en nia esperantologio

Miaj komentoj

Nego parta aŭ kombinita

Respondi koncepte aŭ laŭforme

Ĝentilaj demandoj

Kromaj respondovortoj

Respondoj psiĥologiaj

Konkludo

Unu el la tiklaj punktoj de Esperanto (kaj de multaj nacilingvoj) estas la signifo de la respondovortoj jes kaj ne en la okazoj, kiam ili rilatas al frazo entenata negon¹. La aŭtoritataj verkoj esperantologiaj (PIV, PAG, PMEG) traktas tiun temon nur por unu aparta okazo: ĉe la negaj demandoj.

La negaj demandoj en nia esperantologio

Laŭ PMEG (§22.3. Respondvortoj. Jes kaj ne ĉe neaj demandoj):

Ekzistas du manieroj uzi respondvortojn ĉe negativaj demandoj. Unu sistemo estas pli ofta en okcidentaj lingvoj, la alia sistemo estas pli ofta en orientaj lingvoj. Tial oni povas paroli pri okcidenta kaj orienta uzado, sed fakte en multaj landoj kaj lingvoj ambaŭ sistemoj ekzistas paralele. Ankaŭ en Esperanto ambaŭ sistemoj estas hejmaj. (…)

Okcidenta sistemo

En la okcidenta sistemo jes reprezentas pozitivan respondfrazon, kaj ne reprezentas negativan respondfrazon. Negativa respondfrazo estas frazo kun nea vorto (ne aŭ NENI-vorto) en la ĉeffraza parto. En la okcidenta sistemo la signifo de respondvorto estas sendependa de la formo de la demando. Se la demando estas nea, oni respondas per la sama respondvorto, kiun oni uzus, se la demando estus sen nea vorto. (…)

Orienta sistemo

En la orienta sistemo jes konfirmas ekzakte tion, kion la demando enhavas, dum ne malkonfirmas la tutan demandofrazon (…)

Du logikoj

Ambaŭ sistemoj respondi neajn demandojn estas logikaj, sed en malsamaj manieroj. Estus bone, se nur unu sistemo ekzistus en Esperanto. Principe oni povas rekomendi la okcidentan sistemon, ĉar ĝi estas ĝis nun la pli ofte uzata, kaj klare la pli ofta ĉe Zamenhof. Sed ŝajnas, ke ne estas eble atingi tute unuecan uzon de unu sola sistemo. Ambaŭ uzoj estas hejmaj en la lingvo.

Iuj opinias, ke oni evitu negativajn demandojn, sed negativaj demandoj estas bezonataj por esprimi specialajn nuancojn. La lingvo malriĉiĝus, se oni ne povus uzi tiajn demandojn.

(Bedaŭrinde, ne estas klare, kiujn «specialajn nuancojn» esprimu negaj demandoj en Esperanto. Baldaŭ ni vidos, kiajn miskomprenojn oni riskas per ili.)

Kvankam PAG speciale atentas la respondojn je negaj demandoj², tamen PIV ĉe jes senkomente donas difinon formale konforman al la sistemo orienta:

*jes

1. Adverb-interjekcio, per kiu oni asertas vera la tuton de la demanda frazo: (…)
2. Tiu interj., uzata subst-e kun la sama senco: (…)

Eĉ pli klare la orienta interpreto aperas pri la adjektivo jesa:

*jesa

Esprimanta aprobon, konsenton (…)

(Ekz-e en la Fundamenta Ekzercaro, §31: «Ĉu li donis al vi jesan respondon aŭ nean?»; laŭ la okcicenta sistemo «nea respondo» povus esprimi konsenton, kaj jesa — malkonsenton!)

Ĉe la PIV-a ne ja aperas komento, mallonge resumanta la rimarkon de PAG.

Miaj komentoj

Nu, unue, mi kontestas la opinion ke la du sistemoj estas egale logikaj. Jam la ĉi-supra prezento de la okcidenta sistemo en PMEG estas konsiderinde pli longa, ol ties solfraza difino de la sistemo orienta; kaj malgraŭ tiu plia longeco, la difino de la okcidenta sistemo lasas malklaraj plurajn gravajn aferojn.

Fakte, en la orienta sistemo la signifo de la respondovortoj apartenas al la tavolo leksika de la lingvo; dum en la sistemo okcidenta ĝin maleblas difini leksike, ĝi estas fenomeno gramatika (ĝi postulas difinon de gramatika transformado).

Due, mi konsentas, ke la negajn demandojn oni laŭeble evitu; tamen tio ne ĉiam eblas, kaj fakte ne ĉiam temas pri demando: iam oni bezonas esprimi konsenton aŭ malkonsenton pri nega aserto.

Iam en tia situacio Zamenhofo paŭsas la anglan sistemon:

„(…) Estas neniu pli fidela koro en la mondo ol Alfred!“
„Ne, ne!“ diris Marion kaj levis siajn brovojn kun komika mieno de pasanta meditado (…)
[Charles Dickens, tr. Zamenhofo: La batalo de l’ vivo].

— dum en la rusa traduko ĉi tiun konsenton kompreneble esprimas «Jes … jes»:

— (…) Нет на свете более верного сердца, чем сердце Элфреда!
— Да… да… — проговорила Мэрьон, с очаровательно-рассеянным видом (…)
[Trad. Клягина-Кондратьева]

(Cetere, atentu la interpunkcion! La rusa tradukistino markas la mediteman konsenton per tripunktoj: «Jes… Jes…»; dum en la esperanta traduko aperas intonacie malkonvena krisigno. Tio povus esprimi obĵeton — ĉu do Zamenhofo miskomprenis tiujn «ne» kiel malkonsenton?)

Tamen nemalofte ĉe Zamenhofo aperas la respondoj orient-sistemaj (mi donas plurajn ekzemplojn pri la orienta sistemo pro ies deklaro ke «la nuraj du ekzemploj cititaj en PMEG ne sufiĉas por paroli pri sistemo orienta»; ĉiuj kursivoj estas miaj):

Sed Sara malkonfesis, dirante: Mi ne ridis; ĉar ŝi timis.
Sed Li diris: Ne, vi ridis [Gen 18:15].

---

10 Kaj ili diris al li: (…) ni estas honestaj; viaj sklavoj neniam estis spionoj.
12 Sed li diris al ili: Ne, vi venis, por vidi la malfortajn lokojn de la lando [Gen 42].

---

«Jes, mia kara, li nun ne vivas,» diris sinjoro Snitchey.
[Charles Dickens, tr. Zamenhofo: La batalo de l’ vivo].

---

Morgaŭ, ĉiuj havos morgaŭon, tamen antaŭ ŝi etendiĝis mallumo, la daŭra kaj senlima mallumo, kie ne estas morgaŭo. Jes, neniam estis morgaŭo en ŝia vivo.
[Bakin, tr. Vejdo: La familio, ĉap. 26ª].

---

— Li estas ne profitama, honesta homo, — diris Arkadio.
— Jes, ne profitama [Patroj kaj filoj, ĉap. 21ª].

---

— Tamen tio ĉi pruvas nenion.
— Jes, pruvas nenion, — ripetis Arkadio. [Patroj kaj filoj, ĉap. 10ª].

---

— En tiu okazo la sorto ne maljustas kontraŭ vi. Sed mi tion ne komprenas.
Kaj Vinicius respondis febre:
— Jes! jes! Ni jam ne povas kompreni nin reciproke.
[Quo vadis?, ĉap. 29ª — elpoligis Lidja Zamenhof].

Kurioze, en ambaŭ bibliaj pecoj la tradukoj anglaj kaj francaj orientmaniere obĵetas per ne. Sed la germana Schlacher-Bibel ja donas ambaŭokaze la okcidentan doch.

Nego parta aŭ kombinita

La okcidenta sistemo neprigas determinon de du aferoj:

• Ĉu la demando (aŭ alispeca koncerna frazo) estas nega?
• Se jes, kio estu «la pozitiva respondofrazo»?

La ekzemploj en PMEG koncernas nur la plej simplajn okazojn de ĝenerala, tuteca demando:

  (1) Ĉu vi ne volas kafon?
  (2) Ĉu vi nenion deziras?

Tamen Esperanto ebligas ankaŭ partan negadon, ĉe kiu jam malpli evidentas, ĉu la demando estas nega:

  (3) Ĉu ne kafon vi volas?
  (4) Ĉu vi volas ne kafon?
  (5) Ĉu vi volas ne kafon, sed brandon?

La vivaj okcidentanoj, kiujn mi demandis pri tioj, disopiniis. Ekz-e unu el ili argumentis, ke en (4) la verbo ne estas negata; tamen ankaŭ en (2) la verbo ne estas negata, negata estas la objekto (sed per speciala negvorto, kiu en la sistemo ĝermana-esperanta plene negas la tutan frazon).

Laŭ la formala PMEG-regulo ili ĉiuj estas demandoj negaj (entenas negvorton en la ĉeffrazo). Sed tiam malfacilas pozitivigi, ekz-e por (5) la forstreko de ne rezultigas enigmon:

  (6) Ĉu vi volas kafon, sed brandon?

Kvankam PMEG ne mencias nek … nek inter la vortoj formantaj «neajn demandojn», tamen probable ankaŭ ĉi tiu paro devus esti tie. Nu, ĝia pozitivigo estus speciale malfacila. Ekz-e:

  (7) Ĉu vi nek vidis nek aŭdis la akuzaton veni?

Ĝenerale, nek A nek B egalas al ne A, kaj ne B; sekve eblus transformi:

  (8) Ĉu vi ne vidis kaj ne aŭdis la akuzaton veni?

Simpla forstreko rezultigus:

  (9) Ĉu vi vidis kaj aŭdis la akuzaton veni?

dum laŭ la formala logiko ¬(¬A & ¬B) ≡ A ∣ B, t.e.

  (10) Ĉu vi vidis aŭ aŭdis la akuzaton veni?

(kaj tio probable pli trafe esprimas la intencon de la demandanto, kiun supozeble interesas ĉu la demandato iel ajn rimarkis la venon). Tio demonstras, kiom malsimplaj povas esti la pozitivigaj transformadoj, se oni zorgas konscience priskribi ilin. Nenio simila estas necesa por klare kaj plene priskribi la orientan sistemon.

Jen ankoraŭ alispeca ekzemplo, kie la respondanto dispartigas la demandon, kaj respondas je subfrazo entenanta negon [Faraono, vol. 2ª, ĉap. 5ª]:

— Hipokrito!… — ekkriis la princo. — Vi preĝas al la dioj, je kiuj vi ne kredas?…

Hiram finis la benon kaj diris:

— Jes, mi ne kredas je la dioj egiptaj, asiriaj, eĉ feniciaj, sed mi kredas je la Sola, kiu ne loĝas en temploj kaj kies nomo ne estas konata.

Respondi koncepte aŭ laŭforme

Imagu studenton kiu devas respondi eron el testa demandaro:

  (11) Ĉu 2 + 2 ≠ 5 ? [Jes] [Ne]

La respondo estas nepre «Jes» en la orienta sistemo, sed kiel respondi tion okcidente? Se oni voĉlegas laŭ la kutima maniero,

  (12) Ĉu du plus du ne egalas al kvin? [Jes] [Ne]

tiam la okcidenta respondo estus «Ne». Sed fakte ĉi tiu voĉlego estas matematike alia ol la demando (11); ĉi tiu voĉlego esprimas alian demandon:

  (13) Ĉu ¬(2 + 2 = 5) ?

La demando (11) entenis simplan sennegan rilaton ≠ (malegalas). Matematike edukita studento devus do ĝin interpreti kiel

  (14) Ĉu du plus du diferencas de kvin? [Jes] [Ne]

kaj tiaforman sennegan demandon okcidentulo devus respondi per «Jes», do kontraŭe ol la demandon (12).

La orientaj respondoj rilatas la enhavon, la signifon de la formuloj aŭ aliaj ideogramoj; tial ili estas identaj por ĉiaj legmanieroj; la okcidentaj respondoj dependas je la vortummaniero (kiu en teĥnika teksto ofte estas implica, neesprimita) — kaj tial estas dubsencaj.

Tiajn ekzemplojn eblas multigi: ekz-e la esprimon x≤y oni povas voĉlegi pozitive-plumpe «ikso estas malpli granda ol, aŭ egala al ipsilono»; aŭ mallonge-nege «ikso ne superas ipsilonon». Sekve por esprimi konsenton la okcidentulo devas scii, kian voĉlegon intencas la demandanto.

  (15) Ĉu 2 + 2 ≤ 5 ?
  (16) Ĉu du plus du estas malpli granda ol, aŭ egala al kvin? — Jes.
  (17) Ĉu du plus du ne pli grandas ol kvin? — Ne.

La orientaj respondvortoj estas memevidentaj, nemiskompreneblaj kaj sendependaj je la maniero voĉlegi: ili temas ne pri la formo, sed pri la ideo.

Simile la sinonimaj demandoj:

  (18) Ĉu li ne ĉeestas?
  (19) Ĉu li forestas?

estas sinonime respondeblaj per unu sama vorto en la sistemo orienta, sed postulas reciproke kontraŭajn respondojn en la sistemo okcidenta. La orientaj repondovortoj estas semantikaj invariantoj ĉe la sinonimaj transformoj.

Simile, respondoj simplaj kaj koheraj oriente, komplikitaj aŭ malkoheraj okcidente:

  (20) Ĉu vi venis ne hodiaŭ?
  (21) Ĉu vi venis en alia tago ol hodiaŭ?

  (22) Ĉu li ne intence tion faris?
  (23) Ĉu li faris tion ne intence?
  (24) Ĉu li faris tion senintence?

  (25) Ĉu vi ne havas monon?
  (26) Ĉu vi malhavas monon?

  (27) Ĉu kontraŭ tio ne ekzistas kuraco?
  (28) Ĉu kontraŭ tio malestas kuraco?

Atentindas ke laŭforme oni apenaŭ povus apartigi ĝenerale negan demandon disde demando parte nega. Eĉ se la ĉefverbo estas negata, tia nego povas esti proprasenca nego de la verbo, ne de la tuta frazo:

  (29) Ĉu vi ne dormas pro la bruo?

  (30) Ĉu longe vi ŝin ne vidis?

La respondoj estas facilaj en la orienta sistemo, sed kiel respondi tiojn okcidente? Ja la demandoj

  (31) Ĉu vi dormas pro la bruo?

  (32) Ĉu longe vi ŝin vidis?

eĉ por okcidentulo estas alisencaj.

Ĝentilaj demandoj

Iuj uzas negajn demandojn kiel aparte respektan, ĝentilan formon por esprimi proponon aŭ peton. Malfacilas kompreni la logikon sur kiu estas bazita ĉi tiu kutimo; probable ĉar tio estas iom humila maniero, oni kvazaŭ ne aŭdacas rekte proponi ion, kaj sugestas la ideon per ĝia kontraŭo.

Mi mem opinias ke el la du demandoj,

  (33) Ĉu vi deziras kafon?
  (34) Ĉu vi ne deziras kafon?

la dua (34) estus neniom ajn pli ĝentila ol la unua (33). Mi eĉ male dirus, ke estas iom malĝentila embarasi gaston per nega demando. Tiom malpli, ke la etiketa valoro de tiaj demandoj malsamas en diversaj landoj; interalie, nega demando kiun ruso aŭ dano opinias ĝentila povas impresi anglalingvanon kiel esprimo de malkontento kaj incitiĝo (tial oni avertas rusajn studentojn kontraŭ uzo de tiaj demandoj en la angla³). La situacio iom similas la variadon de la sociaj kromsignifoj de viado kaj ciado, kiun Esperanto prudente solvas per rezigno pri ciado en la normala interparolo.

Ĉiel ajn, tiaj ĝentilformoj estas alia gramatika fenomeno ol la propraj demandoj negaj. Tion pruvas, cetere, la respondoformoj: dum ĉe la propraj demandoj klara kaj rekomendinda respondo citu la koncernan parton de la demando:

  (35) Ĉu ŝi ankoraŭ ne revenis? – Jes/Ne, ankoraŭ ne revenis

respondo je negforma ĝentildemando la ĉefverbon ignoras:

  (36) Ĉu vi ne deziras tason da kafo? – Jes, mi petas.

Respondo «Jes, mi deziras» sonus moŝtece-malmodeste aŭ eĉ komike, kiel en

  (37) Ĉu vi bonvolos eniri? – Jes, mi bonvolos.

Jen kurioza ekzemplo el la Londona Biblio (Mateo 17):

24 Kaj kiam ili venis en Kapernaumon, venis al Petro la ricevistoj de la du draĥmoj, kaj diris: Ĉu via majstro pagas la du draĥmojn?
25 Li respondis: Jes. Kaj kiam li venis en la domon, Jesuo unue parolis al li …

En la greka originalo la demando estas nega:

Ὁ διδάσκαλος ὑμῶν οὐ τελεῖ τὰ δίδραχμα;
λέγει· Ναί.

Ĉe la traduko la demando pozitiviĝis, kaj la dialogo iĝis pli klara. Tre aprobinda ŝanĝo; alian solvon prezentas la traduko bulgara:

Ваший учител не плаща ли двете драхми?
Казва Петър: Плаща.
(Ĉu via majstro ne pagas la du draĥmojn? — Pagas.)

Kromaj respondovortoj

Ĉar la malkonsenta jes ja estas paradoksa, iuj lingvoj (inter aliaj, la franca kaj la germana) uzas por tiu signifo apartan vorton iom emfazan (si, doch):

Tu ne le veux pas? – Si!
(Vi ne volas tion? — Male, mi volas!)

Hast du das Buch nicht mit? — Doch!
(Vi do ne havas la libron kune? — Male, certe mi ĝin kunhavas!)

Ĉar temas pri malkonsento, iom da emfazo venas nature; tial iuj esperantistoj provas germanece esprimi la malkonsentan jes per ja, kiu en kelkaj aliaj situacioj respondas al doch (er hat doch recht = «li ja pravas»; du kommst doch = «vi ja venos» ktp), aŭ per «tamen» (er ist zwar müde, doch zufrieden = «kvankam laca, li tamen estas kontenta»). Tio povas funkcii per aparta, speciala konvencio (kiel en la germana); sed per si mem tio neniel sufiĉas: emfazo povas havi diversajn kaŭzojn, ne nepre malkonsenton, sed eventuale energian konsenton. Kp la francan
mais oui! = bien sûr! = jes, certe! = aber natürlich!

Krome, restas la ĝeno pri la okcidenta ne, esprimanta konsenton. Kurioze, la mezangla lingvo havis pli simetrian sistemon el 4 respondovortoj:

• Will he not go? (Ĉu li ne iros?)
  • Yes, he will. (Li iros)
  • No, he will not. (Li ne iros)

• Will he go? (Ĉu li iros?)
  • Yea, he will. (Li iros)
  • Nay, he will not. (Li ne iros)

Tamen jam Ŝekspiro konfuzas ilin, proksimiĝante al la moderna sistemo. Nuntempe tian 4-forman sistemon havas la rumana lingvo. Kaj ĉiel ajn, malgraŭ sia malsimpleco, ankaŭ la 4-forma sistemo lasas onin perpleksa ĉe parte negaj demandoj.

Respondoj psiĥologiaj

Nega formo de demando povas esprimi sugeston pri atendata respondo (oni povas atendi konsenton aŭ malkonsenton). La demandato tion normale sentas, kaj povas respondi laŭ tiu implica sugesto, sendepende je la gramatika formo. Tian respondon al implica (neesprimita, sed trudiĝanta) aserto bone ilustras la sovetia ŝerco:

La demandon pri ekzisto de Dio ni, la ateistoj, respondas pozitive: Jes, Dio ne ekzistas!

Supozeble la supre citita ĝentila dialogo pri la du draĥmoj havas similajn radikojn psiĥologiajn.

Konkludo

La sistemo orienta estas simple, klare kaj unuece difinita por ĉiaj demandoformoj. Ĝi neniel bezonas apartigi iajn «negajn demandojn» kaj trakti ilin speciale. Ĝi estas facila por matematike edukita menso, kaj hejma por granda parto de la homaro. Ĝi bone koheras kun la matematika logiko.

La sistemo okcidenta estas difinita por tre speciala tipo de simplaj demandoj. Ĝi implicas enkondukon de du aŭ tri kromnocioj (la nega demando, pozitiva respondofrazo, pozitivigo de nega frazo), kiuj ne estas klare kaj komplete difinitaj⁴. Por ĉia ne tre simpla demandoformo negohava la okcidenta sistemo simple paneas.

Tial neniom mirindas, ke la fakuloj kiuj devas profesie okupiĝi pri la logikaj aferoj (programistoj, matematikistoj) preferas la orientan sistemon, multaj ankaŭ en sia hejma lingvo (ekz-e en la angla), eĉ se ties oficiala normo preskribas la okcidentan sistemon.

La rekomendo «evitu negajn demandojn» estas principe tre prudenta; ĝi tamen sin bazas sur la malklara kromnocio «nega demando», kiu en la orienta sistemo estas tute malnecesa kaj estas do senbezona komplikaĵo. Krome, ĝi ne solvas la problemon, kiel esprimi konsenton aŭ malkonsenton pri nedemanda aserto, kies semantiko povas postuli negon (kiel en «Mi ne ridis» ĉi-supre).

Pli ĝenerala solvo estas anstataŭigi la respondovortojn per la klaraj adverboj «Ĝuste, prave, vere, efektive» kaj «Malĝuste, malprave, kontraŭe, malvere, male» ktp. Fakte ili funkcias ekzakte kiel, respektive, la orientaj «Jes» kaj «Ne». La problemo de ĉi tiu solvo estas la amplekso de tia anstataŭigo: ĉu ĉiujn jes kaj ne oni tabuu (tio estus logika, sed tro drasta ŝanĝo), aŭ nur tiujn rilatajn al negaj frazoj (tio estas komplikaĵo, nepriganta lerni, kio estas «nega frazo»). La rigore orienta interpreto de jes kaj ne estus malpli drasta ŝanĝo, kiu evitigus al ni la redundajn komplikaĵojn.

---

1. Mi preferas uzi la radikon neg- en la terminoj temantaj pri negado, ĉar la tradicio uzi ne kiel radikon ĉe vortofarado ĝene kolizias kun la konsiderinde pli ofta kaj profunde enradikiĝinta prefiksa funkcio de ne. La vortoj

neebla, neinda, neema, neemulo, nevorto ktp

normale percepteblas kiel prefiksitaj, do ne kiel

negebla, neginda, negema, negemulo, negvorto (kp demandvorto).

Male, en neado oni ial interpretas la vorteron ne radike. Tio estas malkohera kaj konfuza; eĉ Zamenhofo mem, provante uzi la radikan ne, formis mallogikajn vortojn neiganto, neigebla (por la sencoj neganto, negebla ― la atribuo estas laŭ PIV2). Tio sola sufiĉas por montri, kiajn misprezentojn kaj pensotordojn kaŭzas la malprudenta emo kombini en tiu vorto la funkciojn prefiksan kaj verboradikan.

2. PAG (1985) §91 Rim. V (p. 128):

«La uzado de interjekciaj jes kaj ne prezentas vere gravan, kaj tamen malfacile solveblan problemon por internacia lingvo» (K. Ossaka). Efektive, ĉe nea demando la respondo per interjekcio povas havi malajn signifojn, laŭ la nacilingvaj kutimoj. Ekz-e sanulo demandita:

Ĉu vi ne estas malsana?

respondos per ne, se li estas eŭropano, per jes, se japano. La subkomprenita penso estas por la unua: «ne, mi ne estas malsana»; por la dua: «jes, via neado estas ĝusta». Tiu japana pensmaniero troviĝas eĉ ĉe slavaj aŭtoroj: la tekston anglan de «Hamleto»:

  — Why, then the Polack never will defend it?
  — Yes, it is already garrison’d.

Zamenhofo tradukis:

  — La poloj sekve ĝin eĉ ne defendos?
  — Ho ne, ili kolektis jam soldatojn.

Same:

  ― Ĉu ŝi ne edziniĝis? demandis Marta.
  ― Jes, iele tiel fariĝis, ke … ŝi ne edziniĝis. [Z]

3. Petoj per negaj demandoj (laŭ Useful English)

Male ol en la etiketo rusa, ĝentila peto en la angla ne havas la formon de nega demando. Sekve de tiu diferenco rusaj lernantoj ofte eraras en siaj petoj anglalingvaj.

Nega demando en la angla kutime esprimas iom da emocio: surprizo, nekredemo (sugesto de refuta yes), moko, malplezuro, plendo. Tial peto per nega demando ofte impresas malĝentile. Lernantoj evitu petadon tiaforman en la angla. Jen estas ekzemploj pri tiaj petoj, akompanataj de la interpreto kiun ili ricevas en la angla kaj de eventuala reago:

«Ĉu vi ne povas doni al mi tason da teo?» →
“Can’t you give me a cup of tea?”
(t.e. «Min surprizas, ke vi ne proponis al mi tason da teo») →
“Of course I can give you a cup of tea! I just didn’t know that you wanted tea.”
(t.e. «Certe mi povas doni al vi tason da teo! Mi simple ne sciis, ke vi deziras teon»).

«Ĉu vi ne bonvolos helpi min?» →
“Won’t you help me?” (t.e. «Mi vidas, ke vi malvolas min helpi») →
“Of course I will help you! Have I ever refused to help you?”
(t.e. «Certe mi vin helpos! Ĉu mi iam rifuzis al vi helpon?»)

Rekomendo. Ne uzu negajn demandojn por esprimi peton.

4. Fakte, taŭga difino de la nocio «nega demando» (en la orienta sistemo tute superflua) estas afero netriviala. Mi ne trovis klaran difinon en PMEG; sed la aŭtoro iam parolas pri negaj vortoj en la ĉeffrazo. Tio tamen ne estas sufiĉa priskribo. Ekz-e ĉu estas demando nega en la jena dialogo el «Quo vadis?» (fine de ĉap. 51ª):

— Ĉu estas al vi ordonite neniun enlasi? — demandis Vinicius.
— Ne, sinjoro. Konatoj vizitos la malliberulojn kaj tiel ni kaptos pli da kristanoj.

La nego aperas en dependaĵo, kiu tamen ne estas subpropozicio. Necesas do priskribi, kiaj dependaĵoj povas fari demandon nega.