Resumo: (ne)transitiveco de la Esperanta verbo apogas la vorton kiel unuon.
Kategorio: Morfologio Paĝo 1 el 2
Temas pri argumento de Michel Duc Goninaz kontraŭ la neceso de radika kategorieco en E-o.
Ĉi tiu ne estas nova temo, sed mi provos ekzameni ĝin en nova maniero.
0.0 Enkonduko.
Mi esploris konstruojn de la tri tipoj (1)-(3).
(1) Mi vidis la knabon kuri.
(2) Mi vidis la knabon kuranta.
(3) Mi vidis la knabon kurantan.
Subkonstruoj kiel [la knabon kuri] kaj [la knabon kuranta] kutime nomiĝas en la anglalingva lingvistika literaturo (kaj nuntempe eĉ iafoje en pedagogiaj verkoj) “verbhavaj malgrandaj subfrazoj” (verbal small clauses). La subkonstruo [la knabon kurantan] aliflanke estas nur normala substantiva lokucio en la akuzativa kazo.
Mi provos montri, ke kvankam (1) verŝajne malsamas laŭ sia signifo ol la aliaj du konstruoj (2) kaj (3), (2) kaj (3) mem inter si montras neniun detekteblan diferencon, kiam la ĉefverbo estas percepta verbo (kiel ‘vidi’). Sekve de ĉi tiu lasta trovo, adjektivaj participoj en tiaj frazoj ne kondutas kiel ordinaraj adjektivoj; ĉar se ni anstataŭigas (2) kaj (3) per respektive (2′) kaj (3′), la du ja malsame signifas kaj kondutas tiel, kiel ni atendas surbaze de PMEG:
(2′) Mi vidis la knabon granda.
(3′) Mi vidis la knabon grandan.
T.e., en (2′), la stato de la knabo iel “dependas de la ĉefverba ago” (eble la parolanto uzis binoklon), dum en (3′), la knabo simple estis granda, kiam la parolanto vidis lin.
0.0 Enkonduko. Wennergren, proponante ‘aliula’ kiel alternativon al la nedezirata ‘alies’ (ŝajne la spontanee evoluinta vorto), skribas (PMEG 13.3):
Aliula signifas “rilata al aliulo (= alia persono)”, kio laŭ la kunteksto povas esti ekz. “posedata de aŭ apartenanta al alia persono”… Uzo de aliula forigas la solan okazon, kie tabela ALI-vorto [t. e. ‘alies’ – KM] povus esti iom utila.
Mi provos montri, ke kvankam ‘alies’ ŝajnas krei tabelradikon el ‘ali-‘, nur ordinara radiko, ‘aliula’ siaflanke kreas posedan pronomon el ordinara adjektivo. Ambaŭ solvoj do estas problemaj, sed ‘alies’ konsiderinde malpli ol ‘aliula’.