Lingva Kritiko

Studoj kaj notoj pri la Internacia Lingvo • Esperantologio Interreta

Kategorio: Gramatiko

La artikolo

0. Enkonduko

La artikolo estas la plej ofta vorto en Esperanto. Kaj samtempe la plej malklara, la plej malbone difinita parto de la gramatiko de Esperanto.

Laŭ populara mito, la artikolo estas utila kaj oportuna rimedo por esprimi la determinecon (difina/nedifina) de la nomoj. Do, mi unue prezentu kelkajn konsiderojn pri ĉi tiu kategorio, por demonstri ke la artikolo estas tute neadekvata por tia funkcio.

Tio tamen sekvigas la demandon: kial do la artikolo aperas en ĉiuj okcidentaj (kaj iuj aliaj) lingvoj? Tial en aparta sekcio mi prezentas konsiderojn pri aliaj funkcioj de la artikoloj (kaj ĝenerale, de la determiniloj); la sekva demando estas — ĉu en Esperanto por ĉi tiuj funkcioj la artikolo estas bezonata?

Mia analizo estas bazita precipe sur la materialo de okcidentaj nacilingvoj. Parte tio estas ŝuldata al la demando kiun mi faris: kompari la funkcion de la artikolo en diversaj lingvosistemoj; kaj parte tio estas ŝuldata al la maniero, kiel la artikolo estas difinita en la Fundamento: «Ĝia uzado estas tia sama kiel en la aliaj lingvoj» (kun la kutima implicaĵo, ke temas pri la okcidentaj lingvoj).

Legi plu

Pri kelkaj uzoj de po en la Biblio

Ne datiĝas de hieraŭ la disputoj pri la vorto po. Akademiano Cherpillod epitetas ĝin eĉ diabla (NB: lian ĉi-teman broŝuron ni bedaŭrinde ne povis konsulti antaŭ ol verki tiun ĉi artikolon). Ni provos en tiu ĉi eseo unue skizi la problemaron ĉirkaŭ tiu vorto kaj, due, prezenti kelkajn nekutimajn uz-ekzemplojn prenitajn el la Biblio.

Legi plu

Silabo kaj silabado

1. Enkonduko

Estas paradokse esei pri silabo, se konsideri, ke en Esperanto tiu ĉi nocio apenaŭ estas utila. La nuntempe plej populara gramatiko, t.e. Plena Manlibro de Esperanta Gramatiko [Wennergren 2005], ĝin zorge evitas, kaj la verkoj, kiuj penas ĝin difini, faras tion en maniero tre surpriza, por ne diri tute fuŝa. Kiel konsolo ni rimarku, ke ankaŭ en ne-Esperanta lingvo­scienco la fakuloj neniam vere interkonsentis pri la naturo de la objekto silabo, kaj emas pri ĝi teoriumi diverscele, ne tro zorgante pri eventuala aplikado de sia teorio al konkretaj problemoj.

Legi plu

La gramatikaj terminoj en PMEG

En la Plena Manlibro pri Esperanta Gramatiko, PMEG, mi uzas gramatikajn terminojn novspecajn, kiuj plaĉas al iuj, sed ne al ĉiuj. En n-ro 11 de la Ondo de Esperanto aperis recenzo, kiu tre akre kritikis precipe tiujn terminojn. Tial indas, ke mi finfine detale klarigu la motivojn kaj ideojn malantaŭ tiu novigado. Mi kaptas la okazon fari tion en mia unua artikolo en Lingva Kritiko.

Legi plu

Paĝo 5 el 5

Funkciigita de WordPress & Etoso de Anders Norén